Rozprawy/rozpšawy

[Sie können sich den Text mit der sotra.app übersetzen lassen]

Rozprawa předsydstwa 2022/23

Powšitkownje

Wot zašłeje hłowneje zhromadźizny 30. apryla 2022 je so předsydstwo regularnje pjeć króć zetkało, jónu přidatnje digitalnje. Zetkanje w Delnjej Łužicy přewjedźechmy w Šuli za delnjoserbsku rěč a kulturu, hdźež poskićeše nam wjednica Uta Hentšelowa přehlad wo dźěławosći kaž tež wo aktualnych wužadanjach.

Aktualnje mamy 105 čłonow. Wot zašłeje hłowneje zhromadźizny sem zemrě jedyn čłon, dwaj čłonaj wustupištaj. Přistupištaj dwaj čłonaj.

Wjele lět je Měrćin Wirth naše financy spušćomnje rjadował; kónc zašłeho lěta je tute zastojnstwo złožił. Na tutym městnje wuprajimy jemu wutrobny dźak za zdokonjane dźěło. Ze spočatkom noweho lěta smy tutón nadawk přepodali do młódšich rukow. Přewzała je tutón nadawk Claudia Pohlinkowa.

Loni w lěću dósta naše towarstwo wospjet pjenježny dar Altmannec mandźelskeju we wysokosći 200 €.

Wot februara hač do kónca julija tutoho lěta zastupuje předsydu Maśicy Serbskeje dr. Hartmut Leipner.

Dźěłowe ćežišća

Dalewjedźenje resp. zakónčenje projektow

Serbski medijowy paket

Hižo loni na hłownej zhromadźiznje rozprawjach wo projekće „Serbski medijowy paket za komunalne a wokrjesne biblioteki w serbskim sydlenskim rumje Braniborskeje“, financowany wot Ministerstwa za wědomosć, slědźenje a kulturu w Braniborskej. Přepodaće cyłkownje 16 paketow přewjedźechu so w dorěčenju z referentom Krajneho zamołwiteho za serbske naležnosće, Mětom Nowakom, jako zjawne terminy, stajnje w přitomnosći předsydy Maśicy Serbskeje a resp. abo předsydki Maćicy Serbskeje. Přitomni běchu nimo toho ze serbskeje strony zastupjerka Domowiny kaž tež wotpowědne zamołwite za serbske naležnosće, z němskeje strony nimo wjednikow a sobudźěłaćerjow bibliotekow tež wjesnjanosta resp. měšćanosta. Chorosće dla přesuny so zakónčenje projekta na kónc junija: 15.6. wotmě so přepodaće knihow Nowych Wikach a 26.6. w Lubinje, stajnje w přitomnosći předsydy Maśicy Serbskeje, dr. Pětša Šurmana.

Maćične myta

Loni na hłownej zhromadźiznje wozjewichmy wuslědki wupisanja Maćičnych mytow za lěto 2021. Dokelž bě dobyćerka spěchowanskeho myta Hórnikoweho myta na hłownej zhromadźiznje chora, stej předsydka a městopředsydka jej myto w šulskej wučbje přepodałoj.

Dobyćerkam Šwjeloweho myta a spěchowanskeju mytow tuteje kategorije kaž tež dobyćerkomaj spěchowanskeho myta za studentow a absolwentow (potajkim Mukoweho myta) spožčichu na hłownej zhromadźiznje Maśicy Serbskeje loni w juniju wotpowědne myta.

Směrnicy za wužiwanje pjenjez ze zawostajenstwa Měrćina Salowskeho

Loni na hłownej zhromadźiznje je předsydstwo předstajiło prěni naćisk směrnicow za wužiwanje pjenjez ze zawostajenstwa Měrćina Salowskeho. Po přećach hłowneje zhromadźizny je so předsydstwo hišće raz – a to wjacore razy w běhu lěta – intensiwnje z tutym naćiskom zaběrało. Tole je wosebity dypk na dnjowym porjedźe, tohodla nětko na tutym městnje wjace k tomu njepraju; nachwatam to potom na wotpowědnym městnje. Wuzběhnyć chcu, zo je wažne, zo móžemy tutón dypk dnjoweho porjada woprawdźe wuspěšnje zakónčić. Mějachmy w zašłym poł lěće konkretne naprašowanja dla móžneho spěchowanja přez Maćicu (k tomu pozdźišo wjace).

Maćičny jubilej w lěće 2022

Loni woswjeći naše towarstwo 175. róčnicu swojeho załoženja; k tomu běchmy čłonow po hłownej zhromadźiznje sobotu, 30. apryla na swjatočnosć do hosćena Burghof přeprosyli, kotruž knjeni Hilža Zyndźina a Aleksander Pólk hudźbnje wobrubištaj. Dotalni a nětčiši předsydźa (Jan Malink, Jurij Łušćanski, Anja Pohončowa) kaž tež předsyda Maśice Serbskeje Pětš Šurman rozprawjachu wo swojich nazhonjenjach a wjerškach w tutej funkciji.

Nimo toho wuhotowachmy 25. a 26. nowembra 2022 w kooperaciji ze Serbskim institutom w Budyskim Serbskim domje konferencu „Wědu šěrić – Wissen schaffen – wědu šěriś“. W 15 přednoškach wěnowachu so referenća předewšěm młódšim stawiznam towarstwa. Mjez druhim zaběrachu so přednoški z prěnimi iniciatiwami wozrodźenja Maćicy abo ze stykami towarstwa do słowjanskeho wukraja, předewšěm do Pólskeje a Čěskeje. Druhi dźeń konferency bě najprjedy wusměrjeny na dźěławosć wubranych sekcijow a komisijow Maćicy Serbskeje. Zakónčacej impulsowej referataj wusměrištej wid na přichodne wužadanja. Falowacy dorost kaž tež sebjezrozumjenje Maćicy jako wědomostne towarstwo tworještej ćežišći diskusije.

Referenća běchu z Čěskeje a Pólskeje, z Delnjeje a Hornjeje Łužicy a ze Saarbrückena. Załožba za serbski lud podpěraše konferencu financielnje, towarstwo njedyrbješe připłaćić.

Wšitke přednoški maja so w Małym rjedźe Serbskeho instituta publikować.

Lěto Zejlerja a Kocora

Lěto 2022 bě jubilejne lěto na česć Handrija Zejlerja (1804–1872) a Korle Awgusta Kocora (1822–1904). Domowina přewza za to koordinaciju terminow. Za wobsahi běchu jednotliwe towarstwa a institucije sami zamołwite.

Serbska hymna

Tematisce zarjaduje so tu diskusija wo serbskej hymnje, kotraž bazuje na basni Handrija Zejlerja z lěta 1827. Spočatk lěta 2022 je předsydstwo Maćicy Serbskeje přeprosyło na zjawnu diskusiju wo tym. Dnja 22. septembra 2022 sćěhowaše zjawny diskusijny wječor w Serbskim domje w Budyšinje k tutej temje, kotryž smy hromadźe z redakciju Serbskich Nowin přewjedli. W Serbskich Nowinach kaž tež w serbskim rozhłosu so wo tym rozprawješe. Wjace k tutej temje w dalšim dźělu hłowneje zhromadźizny, wšak stej „Serbska hymna“ jako wosebity dypk na dnjowym porjedźe.

Maćica Serbska zarjadowa nimo toho w lěće Zejlerja a Kocora w kooperaciji ze Serbskim institutom pjatk, 14. oktobra 2022 w Serbskim muzeju w Budyšinje sympozij z pjeć přednoškami. Dwaj přednoškaj wěnowaštej so z literarnowědomostneje perspektiwy Handrijej Zejlerjej. Tak steješe Zejler jako załožer serbskeje poezije a jeho angažowane skutkowanje jako redaktor serbskeho tydźenika „Tydźenske Nowiny“ w srjedźišću. Rěčespytnej přednoškaj zaběraštej so na jednej stronje z genderlinguistiskim aspektom jeho basniskeho stworjenja, na druhej stronje z jeho rěčnymi wosebitosćemi hladajo na wotchilenja wot dźensa płaćiweje spisownorěčneje normy. Dalši přednošk diskutowaše z hudźbnowědomostneho wida prašenja hudźbneho tworjenja Kocora a jeho recepcije. W měrcowskim wudaću Rozhlada tutoho lěta su štyri přednoški wozjewjene; pjaty budźe w aprylskim čisle; potom – tak so nadźijam – budźe tež informacija k tomu, zo bazuja tute přinoški na přednoškach našeho sympozija.

Na swjatočnym zarjadowanju 15. oktobra 2022 we Łazu hódnoćeše prof. Dietrich Šołta jako čłon Maćičneho předsydstwa skutkowanje Zejlerja jako serbskeho basnika. Předsydka połoži po tym w mjenje Maćicy kwěćel při jeho pomniku. Na podobnym zarjadowanju w Zahorju 3. decembra 2022 spominaše Maćicarka Marka Cyžowa na skutkowanje Kocora jako serbskeho komponista. Dr. Annett Brězanec zastupowaše Maćične předsydstwo a połoži tež tam kwěćel.

Restitucija Maćičnych knihow

Pjatk, 16. decembra 2022 wróćichu so bibliotekowe wobstatki Maćicy Serbskeje, kotrež chowachu so minjene lětdźesatki w slědźerskej bibliotece Herderoweho instituta za historiske wuchodosrjedźoeuropske slědźenje w Marburgu. Jedna so wo 172 knihow a časopisowych zešiwkow, kotrež so jasnje jako swójstwo Maćicy Serbskeje identifikowachu. Z ruki nawody slědźerskeje biblioteki a zastupowaceho direktora Herderoweho instituta, dr. Jürgena Warmbrunna, přija předsydka Maćicy Serbskeje wróćene materialije a je po tym nawodźe Serbskeje centralneje biblioteki, Witej Bejmakej přepoda. Serbske a němske medije wo tutym podawku wobšěrnje rozprawjachu.

Mjeńše zarjadowanja z dalšimi partnerami

Zarjadowanje we Wojerecach z Wendlandskim towarstwom a Domowinu

We Wojerecach přednošowaše 9. meje 2022 archeologa dr. Jens Schneeweiß we wobłuku zhromadneho zarjadowanja Domowiny, Maćicy Serbskeje a Wendlandskeho přećelskeho a dźěłoweho kruha na temu „Daloko na zapadźe – zasydlenje Połobskich Słowjanow z archeologiskeho wida“.

Mjezynarodny wědomostny kolokwij: Jan Buk – po puću k wuměłstwu

Při zakónčacym zarjadowanju wosebiteje wustajeńcy “Wšo je krajina. Serbski moler Jan Buk” pjatk, 24. februara w Budyskim Serbskim muzeju wustupowaše Maćica Serbska jako kooperaciski partner. Mjez referentami na mjezynarodnym wědomostnym kolokwiju kaž tež mjez wobdźělnikami na kulojtym blidźe na samsnym dnju běchu tohorunja Maćicarjo z Pólskeje a Łužicy aktiwnje zastupjeni: prof. dr. Piotr Pałys, dr. Małgorzata Mieczkowska a Jurij Łušćanski. Organizaciju zarjadowanja ležeše w rukach Christiny Boguszoweje ze Serbskeho muzeja a Lydje Głuchowskeje z Instituta za wizuelne wuměłstwo Zielonogórskeje uniwersity a jeju kolegow.

Spominanje na Jana Pawoła Křižana

Dale bě Maćica Serbska wobdźělena na wopomnjenskim zarjadowanju w Hodźiju składnostnje 100. posmjertnin fararja a něhdyšeho předsydy Maćicy Serbskeje Jana Pawoła Křižana. Dr. Annett Brězanec přihotowaše za to přednošk wo skutkowanju Křižana jako redaktora serbskich časopisow a předsydy Maćicy Serbskeje. Přizamkny so krótke česćowanje při jeho rowje; tež tu połoži so kwěćel.

Domowina

Na wurjadnej hłownej zhromadźiznje Domowiny dnja 3. junija 2022 w Choćebuzu, na kotrejž měli so změny wustawkow schwalić, wobdźěli so předsydka.

Lětuša hłowna zhromadźizna Domowiny budźe 22.4.2023; na njej wobdźělitej so za Maćicu předsydka a městopředsydka.

Hižo 29. měrca je Dawid Statnik po zwučenym wašnju přeprosył předsydow župow a towarstwow; na posedźenju wobdźěli so předsydka.

Załožba za serbski lud

Załožba za serbski lud je po zwučenym wašnju dźěławosć rěčneju komisijow financielnje podpěrała. Wudawki za to su tuchwilu poměrnje niske a wobmjezuja so na płaćenje posedźenskich pjenjez za tych čłonow, kotřiž njemóža so na posedźenjach w dźěłowym času wobdźělić.

Nimo toho je Załožba loni našu konferencu financielnje spěchowała.

Spočatk tutoho lěta dóstachmy kaž wšitke druhe serbske towarstwa a institucije informaciju ze zarjada Załožby za serbski lud wo změnjenych směrnicach při wupłaćenju spěchowanskich pjenjez. Smy zasadnje signalizowali, zo by tole k problemam a redukowanju towarstwoweho dźěła wjedło. Nimo toho smy prosyli wo pruwowanje předpisow. Po našim měnjenju móža so powšitkownowužitne towarstwa, kotrychž dźěławosć njeje na dobytk wusměrjena, z tutoho rjadowanja wuwzać. Reakcija direktora Załožby za serbski lud, Jana Budarja, na to pokazuje, zo je sej Załožba toho wědoma a zo chcedźa směrnicy wotpowědnje formulować a nadźijomnje na posedźenju Załožboweje rady w meji schwalić.

Tutón tydźeń dóstachmy informaciju direktora Załožby, zo wupisa lětsa zaso Idejowe wubědźowanje “Rěč zwjazuje”. Za hódnoćenje zapodatych idejow chce Załožba wutworić neutralnu a njewotwisnu jury. (w cyłku 11 ludźi). Tuž so prašam Was, hač je něchtó zwólniwy, w tutej jury sobu dźěłać. Hač do jutrow prošu wo informaciju na mnje.

Kontakt do wukraja

Wopomnišćo za dr. Geralda Stona w Oxfordźe

Na próstwu ameriskich přećelow Serbow wobroći so Trudla Malinkowa z wosebitej namołwu na serbsku zjawnosć. Za zemrěteho wuznamneho wědomostnika a wuskeho přećela Serbow chcedźa na jeho skutkowanišću na Hertford College w Oxfordźe wopomnišćo stworić. W bibliotece ma so zarjadować wosebity wotdźěl, w kotrymž chowaja so wšitke wozjewjenja dr. Stona kaž tež dalše publikacije wo serbskich temach, kiž su we Łužicy a w USA wušli. Tež wobraz a pomjatna tafla matej tam na njeho dopominać. Towarstwa kaž tež priwatni ludźo sćěhowachu tutej namołwje a tak je Maćica kónc zašłeho lěta 1070 € přepokazała. Maćica Serbska je 100 € dała.

Matica slovenská

Ze słowakskej Maćicu „Matica slovenská“ pěstuje Maćica Serbska prawidłowny kontakt. Wot lěta 2021 wudawaja časopis „Slovanský obzor“, w kotrymž wozjewjeja tež rozprawy łužiskeje Maćicy; loni bě w druhim čisle interview z předsydku Maćicy wo aktualnych předewzaćach wozjejweny (2022, čo. 2, s. 28–29). Zapodali smy mjeztym tež rozprawu wo našej lońšej dźěławosći. Dóstali smy za spočatk awgusta přeprošenje do Martiny na tamniše zetkanje Maćicow składnostnje 160. róčnicy załoženja Maticy Slovenskeje. Dwaj čłonaj předsydstwa chcetaj so na nim wobdźělić.

Dźěłowe ćežišća 2023/24

Lětsa chcemy zaso wupisać Maćične myta. Předwidźane su w tym zwisku informaciske zarjadowanja na Budyskim Serbskim gymnaziju (za Hórnikowe myto) kaž tež we wobłuku dorostoweho zetkanja při Serbskim instituće (za Mukowe myto). Zhromadne dźěło z Delnjoserbskim gymnazijom je w zašłych lětach jara derje fungowało a wuchadźamy z toho, zo to tež lětsa derje funguje.

Z prašenjom sebjezrozumjenja a kak měli jako towarstwo w přichodźe naše dźěło dale wusměrić, chcemy so tež w přichodnych měsacach dale zaběrać. Cyle wědomje njewustupuje w lětušej rozprawje sada, zo so Maćične dźěło hłownje w sekcijach wotměwa. Wězo je w zašłych třoch lětach koronapandemija zawinowała wobmjezowanja towarstwoweho žiwjenja, ale zda so, zo tež druhe faktory rólu hraja, mjez druhim falowacy dorost abo spadowacy zajim. Cyle akutnje wupada w Delnjej Łužicy. Zajim za Maśicne zarjadowanje ze stron čłonow je w zašłych lětach rapidnje woteběrał, na čož Pětš Šurman stajnje zaso pokazowaše. Lětsa maja so za Maśicu Serbsku wólby přewjesć. Hižo nětko staj dwaj čłonaj tamnišeho předsydstwa signalizowałoj, zo hižo njekandidujetaj, jedyn z njeju je dotalny předsyda sam. –

Tež w Hornjej Łužicy maja po wšěm zdaću sekcije swoje problemy. - Njeje tak, zo Maćica njedźěła – z aktualneje rozprawy wšak wuchadźa mnohostronskosć dźěławosće předsydstwa. Ale Maćične předsydstwo dźěła jenož z minimalnej wobsadku, kaž je to po wustawkach předpisane. Klětu budu zaso wólby a bych so wjeseliła, hdy bychmy tónkróć wjac kandidatow namakali.

Hladajo na tuchwilnu situaciju w našim towarstwje wobhladuju diskusiju na kóncu našeje konferency w nowembru jenož jako započatk. Chcemy w přichodnym času organizować dźěłowe zetkanja, na kotrymž so dale z tym zaběramy. Dźe tež wo prašenje wobsahoweho wusměrjenja našeho towarstwa. Předsydstwo wobroći so w blišim času na konkretnych čłonow, ale bychmy so tež wjeselili, hdy by tón jedyn abo druhi čłon sam so pokazał a zajim za aktiwne wobdźělenje na tutym procesu přizjewił. Wažne je, zo tutu diskusiju dale wjedźemy a ju najprjedy jónu internje wjedźemy.

W tutym zwisku namjetuju, zo předsydstwo da pruwować wustawki našeho towarstwa. Poslednje aktualizowanje sta so w lěće 2015. W zwisku z wobdźěłanjom wustawkow Domowiny, z diskusiju wo wusměrjenju Maćicy, ale tež na zakładźe nazhonjenjow z hamtskim sudnistwom widźimy trěbnosć, zo damy naše wustawki wot jurista pruwować (digitalne posedźenja, wólby městopředsydy, zaměr towarstwa).

Na kóncu mojeje rozprawy chcu so hišće wutrobnje podźakować pola wšitkich čłonow Maćičneho předsydstwa, wosebje pak pola městopředsydki, dr. Ines Kelleroweje, kaž tež pola dalšich čłonow, kotřiž so na wšelake wašnje za naše towarstwo angažuja.

Anja Pohončowa, předsydka

Budyšin, 18.3.2023