W Budyskim Kamjentnym domje witaše projektowa managerka Syće za regionalnu identitu a serbsku rěč (ZARI) Diana Pawlikowa dźensa něhdźe 40 přitomnych na premjeru předstajenja akciskeho plana za hornjoserbšćinu. Je to prěnja kročel na puću rěčneho planowanja, kaž je to w mnohich mjeńšinowych rěčach z wašnjom.

„Serbski lud budźe jenož wobstać, dołhož Serbja to chcedźa. Na to poćahuje so naš cil 100.000 rěčacych zdobyć. Nimo trěbnych ramikowych wuměnjenjow, kotrež ma stat tworić, je wažne, so zhromadnje na cil dojednać. Namołwjam a přeprošam tuž wšitkich akterow, zhromadnje tutón cil docpěć.” rjekny předsyda Domowina Dawid Statnik.

Kajki móhł łužiski swět po 2100 wupadać, zbliži Julian Nyča přitomnym w swojej wiziji łužiskeje wjacerěčneje normality. „Smy natwarili swětłownju, w kotrejž njeje wjacerěčnosć jenož žiwa, ale hdźež so wona swjeći.”, tak Nyča wo zdalenym přichodźe.

Dwurěčnu normalitu wutworić bě prěnja ze sydom zasadnych potrjebow za rewitalizaciju hornjoserbšćiny, kotrež stej awtorce akciskeho plana dr. Cordula Ratajczakowa a prof. dr. Nicole Dołowy-Rybińska publikumej předstajiłoj. Dalše potrjeby, kotrež wobsteja su prestiž serbšćiny zwyšić, wobydlerjow ze swojim serbskim herbstwom zwjazać, noworěčnikow zdobyć a škitane rěčne rumy za nich wutworić, zwiski mjez maćernorěčnymi a noworěčnymi zesylnić a młodźinu zdobyć.

Potrjeby běštej wědomostnicy na zakładźe slědźenja zwěsćiłoj. Za to nadźěłaštej 30 rěčnych biografijow a 30 wobdźělacych so wobkedźbowanjow. Stej to metodźe slědźenja, kotrež wusměritej so na to, hłubše dohlady do čłowječeho zadźerženja a wužiwanja rěče zdobyć. Wjace hač 45 naprawow w prěnim akciskim planje namjetujetej, zo bychu so cile-potrjeby docpěli.

„Team ZARI chce katalyzator być, kotryž dynamiku rewitalizacije hornjoserbšćiny nastorči. Tutón zaměr móžemy jenož docpěć, hdyž wšitke serbske institucije, towarstwa a serbscy akterojo kaž tež jednotliwcy zhromadnje na nim dźěłaja.”, tak prof. dr. Dołowy-Rybińska.

Akciski plan „Domoj do přichoda - dwurěčna Łužica 2100” předleži wotnětka tež jako brošurka (hlej přiłoha jako PDF) a budźe w přichodnych dnjach na webstronje ZARI wozjewjeny. Po předstajenju su přitomni při blidach z teamom ZARI intensiwnje a kritisce wo zhromadnych pućach do dwurěčneho přichoda diskutowali. Tak přidružichu so hižo napisanym naprawam dalše namjety. Akciski plan so dale wjedźe.

Premjernemu předstajenju dźensa slěduja so dźěłarnički z lokalnymi akterami w pjeć regionach projekta ZARI. W tutych dźěłarničkach budźe so wosebje wo specifiskich regionalnych potrjebach a móžnych naprawach diskutować.

Projekt ZARI je w nošerstwje Domowiny a přewjedźe so wot 2022 hač do 2026. Projekt spěchuje so w ramiku programa “Serbska rěč a kultura w strukturnej změnje” za projekty w Swobodnym staće Sakska, přez Załožbu za serbski lud ze srědkow Zwjazkoweho ministerstwa za Nutřkowne a za domiznu na zakładźe rozsuda Zwjazkoweho sejma.