2016/2017

Rozprawa sekcije literatura/wuměłstwo na hłownej zhromadźiznje Maćicy Serbskeje

Na spočatku 90tych lět je Jurij Brězan w interviewje tajke měnjenje zwuraznił: pismowstwo hraješe w serbskej kulturje wot časa narodneho wozrodźenja dominantnu rólu; to rěka, pisane słowo měješe mjez wobłukami wuměłstwa rozsudnu móc při zdźerženju etniskeje identity serbskeho ludu. Hač to přitrjechi abo nic (hudźba bě tola tež přewšo wažne) – w Maćicy Serbskej twori Sekcija literatura – dokładnje prajene: literatura a tworjace wuměłstwo – dźensa bytostny dźěl wšitkich aktiwitow towarstwa. K sekciji słuša tuchwilu něšto wjace hač 20 (serbskich) čłonow. Něhdźe połojcy z nich je so po zašłej hłownej zhromadźiznje zešła, mjenujcy loni 19. apryla, a wo tym diskutowała, kotre předewzaća móžeja so w přichodźe přewjesć.

Tule chcu hnydom na to pokazać, zo njezaběra so jenož Maćica w swojich zarjadowanjach z literaturu a wuměłstwom. Na tutym polu je předewšěm serbske nakładnistwo, ale tež Serbski muzej, z mnohimi poskitkami zastupjene. Tohodla namołwjam Was zasadnje k tomu, zo byšće tute móžnosće hišće bóle wužiwali. Hač budu to knižne premjery abo rozmołwy z młódšimi abo staršimi awtorami, hač budu to składnosće druhich, spřećelenych towarstwow abo institucijow kaž čitanja, přednoški, předstajenja abo mnohostronski lětny Swjedźeń serbskeje poezije – tu tola njetrjebamy čakać na přeprošenja Maćicy Serbskeje! Nam wšěm steji šěroki zjawny spektrum stajnje k dispoziciji.

Rozdźělne namjety wusłyšachmy pak tež we wobłuku našeje sekcije, tehdom w aprylu. Tuž by mnohich z nas zajimowało, kotru strategiju nałožuje Ludowe nakładnistwo Domowina nastupajo dwurěčnosć dźensnišeje serbskeje literatury; trěbne je wudawanje prozy, lyriki a dramatiki we woběmaj serbskimaj rěčomaj kaž tež w němčinje. K tomu planuje LND srjedź lěta wuradźowanje sobudźěłaćerjow z potencielnymi awtorami a awtorkami k wšelakim prašenjam. To chcemy podpěrować. – Přewjedli smy 27. awgusta, na jednej soboće, cyłodnjowsku kubłansku ekskursiju do Wrocławja, lońšeje kulturneje stolicy Europy, a to zhromadnje ze spěchowanskim towarstwom Serbskeho muzeja a z našej sekciju ludowědu/muzejownistwo. Wjeršk wobšěrneho wopytowanskeho programa – pěši a z łódźu – běše hakle loni w meji wotewrjeny literarny muzej za Adama Mickiewicza, pólskeho narodneho basnika z doby romantiki, na tamnišim Hłownym torhošću. Mjeno “Muzej Pana Tadeusza” přeradźuje hižo wosebity koncept literarno-wuměłskeje zběrki, kotryž namaka tež mjezynarodnje wjele připóznaća.

Kónc septembra mějachmy jako Maćicarjo přiležnosć, skupinje pólskich geografow katolski serbski region na busowym wulěće zbližić; do toho dóstachu woni, kiž přińdźechu z wědomostneje konferency we Łódźi, w Serbskim domje wot nas přednošk w pólskej rěči wo stawiznach a přitomnosći tak mjenowaneje Germania Slavia, wosebje pak Łužiskich Serbow. Wo wšěch tych iniciatiwach su Serbske Nowiny prawidłownje rozprawjeli. Štož sej wězo přeco žada, zo něchtó z našich čłonow zapoda wotpowědnu informaciju w redakciji. Wutrobny dźak tež za to!

Za lětsa měrimy so mj. dr. na dalši wopyt pola wuměłče abo wuměłca. Tež 100. posmjertne narodniny Jurja Chěžki w juliju wobchowamy we wočach – tule skići so snadź zhromadne počesćenje ze zwjazkom serbskich wuměłcow. Přeju sebi a nam, zo so wysoka ličba sobustawow sekcije tež w tym wotbłyšćuje, zo budu literarne a wuměłstwowe zetkanja w serbskim konteksće wosebje derje wopytane. Přetož literatura a wuměłstwo słušatej k sylnym hałžkam našeje kultury – z nimaj steji a padnje renomej wědomostno-kulturneje towaršnosće kaž Maćicy Serbskeje.

prof. dr. D. Šołta

předsyda sekcije

11.3.2017