Doma w serbskim jadrje

Kamjenska župa ma porno druhim župam jasnu lěpšinu: Na jeje teritoriju su tež gmejny Chrósćicy, Njebjelčicy, Pančicy-Kukow, Ralbicy-Róžant a Worklecy. W tutych katolskich wsach je přerěznje połojca ludnosće serbska. To drje někotryžkuli nadawk k zachowanju serbskeje rěče a kultury wolóža, přiwšěm pak su tež tu wobstajne prócowanja trěbne. Nabožina je tudyšim ludźom jara wažna, a wona bě hižo přeco wusko z narodnosću zwjazana. Narodnu drastu so žony a holcy na swjate dny kaž tež na kwas abo křćizna mjeztym zaso přiběrajcy woblěkaja, štož je wuraz wjetšeho serbskeho wědomja.

Kamjenska župa bu dnja 24. julija 1921 załožena. Pomjenowana bu po Michale Hórniku (1833-1894), wuznamnym spěchowarju serbskeho pismowstwa. Župje přisłuša nimo štyrjoch Domowinskich skupin 11 kulturnych cyłkow. Młodźinske towarstwa tohorunja Domowinje přistupichu. Z tym rozrosće ličba Domowinjanow w serbskim jadrje na nimale 1.000. Kóžde lěto organizuje župa za swojich čłonow zarjadowanja, a to přeco w druhej wsy. To sylni serbsku zhromadnosć a spěchuje mjezsobne zeznaće. Na teritoriju župy „Michał Hórnik” skutkuje najwjace serbskich lajskich kulturnych skupin, kiž njezaběraja so jeničce z folkloru a nałožkami. Z oratorijemi serbskich komponistow, načasnej hudźbu, wuměłstwom, literaturu a rockowymi skupinami skića so kultunje zajimowanym ludźom dosć wulki wuběr. Wšo to skruća zhromadnosć na wsach.

Wot 1997 kóždej dwě lěće so wotměwacy Mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica” kaž tež mjezynarodny gmejnski swjedźeń kóždej dwě lěće w Njebjelčicach swědča wo bliskosći Serbow k swojim słowjanskim susodam, zwjazuja ludźi wšelakeje narodnosće a skićeja dohlad do serbskeho žiwjenja. Hdyž ratarjo w Chrósćicach swoje dwory serbskim, němskim a mjezynarodnym hosćom wotwěraja, so sławna serbska hospodliwosć z tym wobkruća.

Serbske wěrowanja su we wšitkich mjenowanych wsach a tež w Kamjencu a Budyšinje móžne. Tole zaruča Zakoń wo prawach Serbow w Swobodnym staće Sakska. Samozrozumliwosć pak tole w tutymaj městomaj z přewažnje němskim wobydlerstwom přiwšěm njeje. Tež konsekwentne dwurěčne tafle w zjawnym rumje dyrbi sej župa zdźěla hakle žadać. Zwonkastejacy móhł sej myslić, zo je starosć wo zachowanje našeje serbskeje maćeršćiny přehnata, wšako je wjetšina ludnosće na wsach serbska. Ale demografiske wuwiće so tež tule wuskutkuje. Wot njedawna pak zwěsćamy pozitiwny zjaw, zo so młode swójby tola zaso do serbskich wsow nawróćeja. Tute swójby kaž tež němsko-serbskich staršich, kotřiž tu hižo dlěje bydla, podpěrujemy jako župa nastupajo dwurěčne kubłanje jich dźěći. Hromadźe z Rěčnym centrumom WITAJ Domowiny zarjadujemy stajnje w februarje „Schadźowanku za swójby” z dźěłarničkami za wulkich a małych k temam kaž serbska rěč, kultura a žiwjenje wšědny dźeń. Z našim literarnym wubědźowanjom chcemy dźěći a młodstnych k tomu pozbudźeć, zo bychu so intensiwnje ze serbšćinu rozestajeli. Dalše projekty za młode swójby a rěčne kursy za staršich motiwuja měšane swójby a za serbšćinu so zajimowacych, zo bychu so na serbskim žiwjenju na wsach wobdźěleli a w towarstwach sobuskutkowali. Kóžde lěto zarjadujemy zeńdźenje wjesnych chronistow, zo bychmy tutu formu domiznowědneje dokumentacije spěchowali.

Hač do dźensnišeho ma katolska cyrkej wulki podźěl na zachowanju a hajenju serbšćiny, dokelž bywaja tu Bože słužby a cyrkwinske zarjadowanja za dźěći, młodostnych a dorosćenych zwjetša serbske. Dalši wažny rěčny rum su šule. Zachowanje šulow na našich wsach wšak njewoznamjenja priwilegowanje Serbow, kaž to někotři Němcy widźa, ale je trěbne wuměnjenje za zachowanje našeho ludu. Bój wo zachowanje serbskich šulow słuša nadal k najwažnišim nadawkam Kamjenskeje župy.