Spěchowanski kruh za serbsku ludowu kulturu z. t.

Wobhladniwje tradiciju rozwiwać

Z 63. wubědźowanjom wo najrjeńše jutrowne jejko w lěće 2016 pokročowaše spěchowanski kruh dołhu tradiciju. Tohorunja jara derje wopytane bywaja wiki jutrownych jejkow w Serbskim domje w Budyšinje – wjace hač 20 je so dotal wotměło. Wosebje hosćo zdaloka wozmu sej rady wozdobjene jejka jako suweněr sobu domoj; njerědko wšak je tute zarjadowanje za nich prěni kontakt ze Serbami a serbskej kulturu scyła. Na wustajeńcy, kiž z wubědźowanjom zwisuje, kaž tež na wikach jutrownych jejkow prezentuja ludowi wuměłcy we wšelakich technikach wustojnje debjene jutrowne jejka. Do jutrow a w jutrownym času móža jim wopytowarjo w muzejach a druhdźe we Łužicy kaž tež zwonka njeje při tutej wuměłskej zaběrje přihladować. Při tutej składnosći wuměłcy zajimcow rady wo našich tradicijach informuja.

Mjenje znate, ale nic mjenje zajimawe su dalše projekty spěchowanskeho kruha, kaž dźěłarnički molerstwa, keramiki a drjewa, kiž so stajnje z wěstej serbskej temu zaběraja a so wězo w serbskim sydlenskim rumje wotměwaja. Profesionalni wuměłcy tute dźěłarnički za našich čłonow, ale tež za wšěch tamnych serbskich a druhich zajimcow, nawjeduja. Při serbskich bajowych figurach, kaž Krabaće, lutkach abo dalšich postawach, pytaja sej ludowi wuměłcy, kiž kóžde lěto na našu keramisku dźěłarničku přińdu, wotpowědne nastorki za swoju kreatiwitu. Žiwe narodne drasty a tajke, kiž w křinja wotpočiwaju, su na molerskich dźěłarničkach we wotpowědnym regionje často motiw za nastawce twórby, štož kombinujemy w Delnjej Łužicy často z temu architektura abo hórnistwo, w Hornjej Łužicy rady z temu přiroda. Ze wšitkimi projektami chcemy k rozwiwanju serbskeje ludoweje kultury přinošować.

Hač do dźensnišeho so předewšěm starše žony we Łužicy rady z wušiwanjom narodneje drasty zaběraja. Serbska młodźina so do tuteje zaběra tak wulce nima, přetož debjenje jejkow abo wušiwanje sej wjele prócy a chwile žada. Přiběrajcy pak młode žony, byrnjež na dźěło chodźili, naš kružk za hotowanje narodneje drasty přijimaja. Tam móža kóždu kročel wot samoho spočatka nawuknyć: kak muster naćisnyć a jón na płat přenjesć abo kak seklu za křižerskeho konja wušiwać. Štož čłowjek ze sam swojimaj rukomaj stwori, ma wosebitu hódnotu, přisporja hordosć na narodnosć a da jemu hinak na narodnu drastu a nałožki zhladować. Našijne rubiška, hawby, šnorki a čěpcy, sekle za suknje – wšitko je ryzy ručne dźěło. Składnosć k wuměnje maja hornjo- a delnjoserbske wušiwarki na našich prawidłownych zetkanjach, kiž su wažne za sposrědkowanje wědy wo narodnych drastach. Zdobom sylnjeja žony w sebjewědomju, so scyła resp. w dospołnej formje (potajkim z hawbu abo lapu) „serbske“ zdrasćić.

Wot 2000 do 2005 měješe towarstwo statnje spěchowane dźěłowe městno. Tak móžeše tójšto wjace projektow organizować, štož wuprudźenje serbskeje ludoweje kultury přispori. Strach, zo njebudźemy bjez tutoho spěchowanja wobjim a niwow towarstwoweho dźěła wobchować móc, je so bohužel zwoprawdźił. Statistiske wuhódnoćenje wuslědkow wubědźowanja na přikład wjace móžne njeje. Zběrka tutych datow by dobry zakład za wědomostnu analyzu nastupajo zachowanje a rozwiće serbskeje ludoweje kultury była. Prawidłowne wustajeńcy jednotliwych spartow, tak na přikład dwójce wob lěto w Serbskim domje w Budyšinje, skićeja dohlady do tworjenja serbskich ludowych wuměłcow. Na tute wašnje so jich šěroki spektrum zjawnje prezentuje a diskusija wo tym spěchuje. 100. jubilejej Domowiny w lěće 2012 wěnowaše towarstwo wobšěrnu wustajeńcu w Serbskim domje, kiž wopřiješe wobrazy, keramiku, twórby z drjewa a jutrowne jejka. Dźěl přehladki bu pozdźišo w Braniborskim krajnym sejmje w Podstupimje wustajeny – a to scyła prěni raz w nim.

Swoje korjenje ma spěchowanski kruh w Domje za serbske ludowe wuměłstwo w Budyšinje. Za čas NDR bě so tute zarjadnišćo samo wo chóry a dźiwadłowe skupiny starało. W zwisku ze strukturnymi změnami za čas přewróta zdawaše so załoženje specifiskeho towarstwa za serbsku ludowu kulturu najlěpši puć, zo bychu so wuměłske aktiwity nětko w projektnym dźěle pokročowali. Dnja 28. měrca 1991 bu towarstwo załožene. Jemu přisłuša 34 ludowych wuměłcow z Hornjeje, srjedźneje a Delnjeje Łužicy. Wot 2001 je spěchowanski kruh z čłonom Domowiny, zo by swoju skutkownosć hač za mjezy Łužicy zesylnił a projekty spěchował. Třěšny zwjazk wukonja za towarstwo zarjadniske nadawki, zo by towarstwo wjace chwile za swoje poprawne nadawki měło.

Constanze Knappe/přełožk: Božena Braumanowa