W Chrósćicach je póndźelu wječor dwěsćě ludźi na Chróšćan zběžk před 20 lětami spominało. Na zarjadowanje su župa „Michał Hórnik” Kamjenc, třěšny zwjazk Domowina a Serbske šulske towarstwo (SŠT) přeprosyli. Na spočatku su sej film SAEK z lěta 2011 z originalnymi natočenjemi wo Chróšćan zběžku wobhladali.

Jana Markowa, tehdom zastupjerka angažowanych serbskich staršich, reziměrowaše: „Zwostawa stajnje znowa prašenje: Kelko serbskosće my Serbja chcemy?” Kritisce na to skedźbni, zo „akceptujemy jednorěčne němske informacije na serbskich šulach, zarjadnišćach a w gmejnach, njeprašamy so za tym, kelko serbskeho so nic jenož w serbšćinje, ale tež w stawiznach, hudźbje, wuměłskim kubłanju, přirodowědźe na serbskich šulach posrědkuje.” Zdobom so lěkarka z praksu w Njeswačidle nadźija, zo so šulerjo tehdyšeho pjateho lětnika jako Serbja čuja, „zo so jim w swojej maćeršćinje dźije”.

Jakub Brězan, šuler 5. lětnika 2001, dźakowaše so zmužitym staršim a fararjej Clemensej Hrjehorjej za tehdyši bój. Wón widźi, „zo so kamjeń, kotryž smy nastorčili, dale kula – ženje njeje telko Power-Serbow było kaž nětko.” Wulku wažnosć při tym na narodnosć, nabožnosć a swójbu kładźe. Tohodla hesło wonych dnjow dale płaći: „Běchmy, smy, budźemy!”

Wjesnjanosta Marko Kliman dopominaše na nadběhi na potrjechenych, na njepřezjednosć nastupajo Chróšćan zběžk w Serbach – „tež to słuša k wěrnosći.” Wón sej „wutrajnosć a kreatiwitu za naš lud” přeje. Předsyda Domowiny, Dawid Statnik, namołwješe, so přeco na to wusměrjeć, štož je za serbski lud rozsudne, a nic na ryzy politisku taktiku. Statnik mału wustajeńcu wo Chróšćan zběžku, kotraž měješe póndźelu wječor w Chrósćicach premjeru, zajimcam doporuča. Tutu dokumentaciju boja wo serbsku srjedźnu šulu stej młodej Serbowce Luiza Winarjec a Felicia Touvenot zdźěłałoj. Hudźbnje je program spominanja hólča kapała Chróšćan zakładneje šule wobrubiła. Na kóncu spěwachu wobdźělnicy zarjadowanja kaž před 20 lětami kěrluš „Božo, ty Serbow.” Tehdyša swěrna sobuwojowarka Regina Šołćina z Konjec wupraji přitomnym něhdyšim šulerjam na kóncu dźak a respekt za jich horliwosć za serbski lud a kraj.  

Něhdyši předsyda Domowiny Jan Nuk wosebje rólu někotrych serbskich politikarjow a komunalnych zamołwitych woneho časa šwikaše, kotřiž „njejsu bjezkompromisnje za nami stali, ale su zwjetša znazdala na Chróšćanske podawki zhladowali.” A „tak běchu starši w zhromadnosći z Domowinu, fararjom Hrjehorjom a sympatizantami na šulskim dworje w Chrósćicach na so pokazani. Tuta njesolidarita je na kóncu k tomu wjedła, zo zběžk njebě wuspěšny.” Nuk so čěskim politikarjam a wosobinam kulturneho žiwjenja dźakowaše, kotřiž su zběžk podpěrowali. W publikumje póndźelu běše tež čěski prof. Leoš Šatava z mandźelskej, kiž bydleše tehdom ze swójbu w Serbach a je nam mjez druhim wuslědki wědomostneho slědźenja wo narodnej identiće serbskeje młodźiny a jeje wobchadźenju ze serbšćinu zawostajił.

Wječork moderowała je županka Diana Wowčerjowa. Organizaciju měješe Katharina Jurkowa, regionalna rěčnica Domowiny a předsydka SŠT, na starosći. Němskim hosćom, kotřiž serbsce (dosć) njerozumja, běše simultane tołmačenje z pomocu, wo kotrež so Regina Krawcowa wustojnje postara. Po oficielnym programje wužiwachu přitomni při najrjeńšim wjedrje składnosć za bjesadu.

W přiłoze:

Wobraz: Jana Markowa rěči wo Chróšćan zběžku z wida angažowanych serbskich staršich / Foto: Domowina

Wopominanska kartka na česć njeboh fararja Clemensa Hrjehorja z wurězkami rozmołwy z nim wo Chróšćan zběžku krótko do jeho smjerće