Diskusija Programa Domowiny
Co jo “Program DOMOWINY”?
W programje su zasadne pominanja, zaměry a gódnoty Domowiny – Zwězka Łužyskich Serbow zapisane.
Program jo zakład za dłujkodobne źěło a aktiwne statkowanje kšywowego zwězka.
Diskusiju wó programje smy ako Domowina južo w lěśe 2023 zachopili. Zakład jo był doněntejšny “Program DOMOWINA 2025 ”, kótaryž płaśi z lěta 2015. Zagronity wuběrk jo mjaztym 3. pśedłogu pśedpołožył. Doněnta zapódane naraźenja su wuběrkowniki zaźěłali. Dnja 27.9.24 jo zwězkowe pśedsedaŕstwo 3. pśedłogu do zjawneje diskusije dało. Dokóńcnje schwaliś ma se program na głownej zgromaźinje Domowiny w nalěśu 2025.
Zapódajśo Waše naraźenja z mejlku na referentku Madlenku Di Sarnowu, madlena.di.sarnowa@domowina.de
Download Programa Domowiny jako PDF
Program DOMOWINY
zagronitosć – wótwórjonosć – zwězanosć
3. nacerjenje, 27.9.2024
Preambla
W lěśe 1912 jo se załožyła Domowina ako kšywowy zwězk serbskich towaristwow. To jo było nabejne tšojenje w serbskich stawiznach. Z tym jo se wóla k zjadnośenju mócow w serbskem narodnem gibanju jasnje zwurazniła a prědny raz do statka stajiła. Pó měrnej rewoluciji w lěśe 1989 jo se Domowina k politiski njewótwisnemu a nadstrońskemu kšywowemu zwězkoju Serbow[1] a serbskich towaristwow pśetwóriła. Źinsa jo Domowina kazniski pśipóznata zastupjaŕka zajmow serbskego luda. Słužymy swójomu cłonkojstwoju ako tek cełemu serbskemu ludoju.
Domowina wuznawa se k Zakładnej kazni. W zgromadnosći europejskich narodow smy rownogódne a zasajźujomy se za lichotu a měr. Wótpokazujomy kuždycku formu ekstremizma.
Program Domowiny jo zakład statkowanja kšywowego zwězka. Źěłowe směrnice Domowiny konkretizěruju powšykne zaměry programa. Kuždy, kotaremuž na Serbstwje a pśedewšym na našej rěcy zalažy, daś se w kšywowem zwězku angažěrujo.
Zagronitosć Domowiny za serbski lud statkowaś wuchada ze stawiznow. Wótwórjonosć wóznamjenjujo, až smějo se kuždy z nami za serbski lud zasajźowaś. Zwězanosć zwuraznjujo se w zgromadnem procowanju wó wobstaśe našog luda.
Zagronitosć – wótwórjonosć – zwězanosć su zakładne gronidła jadnanja Domowiny.
Zakładne gronidła jadnanja Domowiny
Zagronitosć
Šćit, spěchowanje a wuwijanje serbskeje rěcy, sedleńskego ruma, kultury a identity Serbow ako teke procowanja wó rozšyrjenje pšawa sobu- a samopóstajenja w serbskich nastupnosćach su głowne zaměry našogo zgromadnego statkowanja.
Ako kazniski pśipóznate zastupnistwo zajmow Serbow jadnamy zagroniśe a za wšyknych Serbow. Comy-lic serbstwoju pśichod daś, dejał se kuždy jadnotliwc pó swójich móžnosćach za to zasajźowaś.
Wótwórjonosć
Domowina jo wšyknym Serbam a pśijaśelam Serbow wótwórjona – lěc bydle we Łužycy abo zwenka njeje, lěc jadnotliwc, kupka abo towaristwo. Pódpěrujomy kradu wšakorake móžnósći za wobźělenje na serbskem towarišnostnem a kulturnem žywjenju. Smy demokratiski organizěrowane zastupnistwo serbskich zajmow a jadnamy transparentnje. Naše cłonki su zakład statkowneje seśi serbskeje ciwilneje towarišnosći. Kuždy jo pśepšosony sobu statkowaś.
Zwězanosć
Serbske stawizny, kultura, rěc a z togo wuchadajuca narodna identita, ako tek zgromadne narodne procowanje - wšo to nas zwězujo. Rownogódnosć dolno- a górnoserbšćiny zjadnośujo naš lud. Statkujomy w zmysle toś teje zwězanosći, kótaraž wšykne regiony Łužyce wopśimjejo. Rownocasnje zwězuju aktiwity Domowiny kradu wšakorakich partnarjow we Łužycy a zwenka njeje.
Ako zastupjaŕka serbskich zajmow póbitujo Domowina wšyknym Serbowkam a Serbam ako teke pśijaśelam Serbow pomoc pśi narodnem źěle.
Serbski lud skšuśiś, rěc a kulturu wobchowaś
I. Zwězk Łužyskich Serbow
Cłonkojstwo Domowiny jo zakład demokratiskego statkowanja w kšywowem zwězku. Źěło cłonkojskich župow, kupkow a towaristwow pódpěrowaś jo nam bytostny nadawk. Wóni su nosarje towarišnostnego žywjenja w Serbach. Aktiwne sobuźěło jadnotliwcow, towaristwow, župow a organow Domowiny pśi zwopšawdnjenju wobzamknjenjow głownych zgromaźiznow Domowiny jo zakład za wuspěšne statkowanje kšywowego zwězka.
Zgromadnje wabimy za statkowanje w Domowinje. Kuždy, lěc jadnotliwc abo towaristwo, jo nam ako cłonk kšywowego zwězka witany. Zakład za zgromadne źěło twórje wustawki a program Domowiny.
II. Politiske zastupnistwo
Domowina zastupujo zajmy serbskego luda, což jo se teke do serbskeju kaznjowu zapisało. Wóna stara se wó rozšyrjenje sobu- a samopóstajeńskich pšawow a winowatosćow pśedewšym w serbskich politiskich, kulturnych a kubłańskich nastupnosćach. Jadnamy ze wšyknymi demokratiskimi akterami na komunalnej, krajnej, zwězkowej ako tek europejskej rowninje. Wuźaržujomy mjazynarodne kontakty k narodnym mjeńšynam a drugim ludam. Pśi tom jo wažny nadawk Domowiny wědu wó Serbach we Łužycy a zwenka njeje dalej rozšyrjowaś.
III. Šćit a wózroźenje serbskeje rěcy
Serbšćina jo nam nejdrogótnjejše derbstwo našych prědownikow. Jeje woplěwanje, šćit a wózroźenje jo nam nejwažnjejšy nadawk. Pózbuźujomy familije k woplěwanju serbskeje rěcy. Zasajźujomy se za zwopšawźenje efektiwnych, rěc spěchujucych napšawow wósebnje w źiśownjach a šulach. Pśewjeźomy a pódpěrujomy napšawy k wóžywjenju serbskeje rěcy wšuźi tam, źož wóna w tej chyli kšuty wobstatk zjawnego žywjenja njejo. Napóranje nowych rěcnych rumow jo wažny wobstatk našych procowanjow.
IV. Kultura a sport, wuměłstwo a wědomnosć
Kulturne źěło, sportowe gibanje, wuměłstwo a wědomnosć su wažne słupy serbskego žywjenja a źěłabnosći kšywowego zwězka. Rownocasnje su aktery na toś tych pólach pósoły našogo luda we Łužycy a zwenka njeje. Pódpěrujomy wuměnu wósebnje ze słowjańskim wukrajom a drugimi narodnymi mjeńšynami. Spěchujomy zgromadne źěło serbskich institucijow z cesnoamtskimi akterami. Zgromadne projekty institucijow wobogaśuju kulturne žywjenje w Serbach.
V. Nabóžno-narodne žywjenje
Bogate derbstwo nabóžno-narodnych tradicijow a nałogow jo wobstatk žywjenja Serbow, tek za pśichodne generacije. Jich aktiwne woplěwanje jo wažny zakład za wutwórjenje a skšuśenje tek narodnego wědobnja. Wósady su njewuzbytne serbske rěcne rumy a socialneje seśi.
VI. Łužyca ako góspodaŕski rum
Góspodaŕstwo jo rěp Łužyce a wobwliwujo njepósrědnje socialne połoženje našeje domownje a serbskego luda. Ze spěchowanim serbskeje rěcy a kultury pówušujomy atraktiwitu regiona. Wósebnje dwójo- a wěcejrěcnosć jo za łužyske pśedewześa wudobytk. Pódpěrujomy wšykne napšawy, kenž pógnuwaju regionalne góspodaŕstwo k wužywanju serbskeje rěcy. Zasajźujomy se za kooperaciju Łužyce z pśigranicnymi stronami Pólskeje a Čěskeje. Pódpěrujomy łagodny turizm, kótaryž zmóžnijo gósćam serbsku kulturu we Łužycy zeznawaś.
VII. Łužyca – naša domownja
Łužyca jo srjejźišćo a domownja Serbow. Zasajźamy se za to, aby se serbskosć w sedleńskem rumje dalej zmócniła a wuwijała. Źiwamy na zaměrne zapśimowanje serbskeje rěcy a kultury do regionalnego, komunalnego a krajnego planowanja. Stolěśe trajuce wudobywanje brunice jo zawostajiło serbskemu ludoju teke wjelike škódy. Proces strukturneje změny póbitujo nam nowe perspektiwy za wózroźenje a spěchowanje serbskeje rěcy.
“Trać dyrbi Serbstwo, zawostać!”
Handrij Zejler, 1842
[1] Kuždežkuli pomjenjowanje wósobow w toś tom teksće se póśěgujo rownogódnje na wšykne rody.