Rěč/Sprache/Language
Dom Měrćina Nowaka-Njechorńskeho
Link: Digitalne wodźenje po domje Měrćina Nowaka Njechorńskeho w serbskej rěči
přepoda so 19. junija 1999 zjawnosći. Swoju ležownosć z domom a ateljejom bě wuměłc wotkazał Domowinje z přećom, tu zarjadować muzej a serbske kulturne schadźowanišćo. Po wobšěrnych ponowjenskich dźěłach wosebje na domskim so přeće zwoprawdźi.
Klamarnja je podobnje zarjadowana, kaž bě ju Měrćin Nowak-Njechorński w dźěćatstwje znał. Wulke předawanske blido a polcy so po dodźeržanych originalach nowe natwarichu. Bydlenska stwa je wostała njepřeměnjena tajka, kaž běštaj ju Nowakec mandźelskaj hač do jeju smjerće wužiwałoj. W dalšich rumnosćach předstaja so wobłuki, kiž wobwliwowachu Njechorńskeho wuwiće a tworjenje. Wopytowar zhoni wo Serbach we wuchodnym Budyskim kraju, wo ródnej wsy Njechornju, po kotrejž bě sej Nowak swoje wuměłcowe mjeno stworił, wo njewšědnych swójbnych a nabožnych poměrach za čas jeho dźěćatstwo a wo wuměłskim wušiwanju jeho sotrow.
Žiwjenju a skutkowanju Měrćina Nowaka-Njechorńskeho stej wěnowanej dalšej rumnosći. Bjezposrědni zaćišć wo jeho tworjenju jako moler a spisowaćel dóstanje wopytowar w originalnje zarjadowanym ateljeju. Wo jeho wulkej lubosći k přirodźe swědči zahrodka, jeho paradiz-zahrodka. Łubja domskeho je wutwarjena na schadźowanišćo za něhdźe 20 wosobow. Tu wobsteji móžnosć za wobhladanje filmow, za přednoški, čitanja a zhromadźizny.
Wotewrjenske časy
Dom Měrćina Nowaka-Njechorńskeho je cyłe lěto přistupny. Wopyt je za skupiny hač do 15 wosobow móžny.
Přizjewjenja a skazanki přiwzataj:
wot póndźele do pjatka wot 10.00 do 18.00 hodź.:
Serbska kulturna informacija
Póstowe naměsto 2
02625 Budyšin
tel. 03591/ 42105
abo kónc tydźenja:
Florian Kießlich
tel. 015152 420405.
Zastup
dorosćeni 2,00 €
šulerjo 1.-4. lětnika 1,00 €,
šulerjo 5.-12. lětnika 1,50 €
studenća 1,50 €
wjedźenja: płaćizna po dojednanju
Poskitki
- wjedźenja
- předstajenje filmow wo Měrćinje Nowaku-Njechorńskim a wo stawiznach a kulturje Serbow
- přewjedźenje kulturnych zarjadowanjow a zhromadźiznow (hač do 20 wosobow)
- wuměłske dźěłarnički
- molowanje za dźěći
- napoje a swačina
Dom Měrćina Nowaka-Njechorńskeho
Lipowa 2
02627 Njechorń pola Wósporka
Měrćin Nowak-Njechorński
Měrćin Nowak-Njechorński
narodźi so 13. junija 1900 w Njechornju. Wot 1919 do 1929 studowaše wuměłstwo w Lipsku, Drježdźanach, Praze a Waršawje. Zahorjeny skutkowaše w serbskich studentskich cyłkach, towarstwach a w Sokole. Wot 1929 hač do pušćenja z politiskich přičin 1933 dźěłaše w redakciji Serbskich Nowin. 1941 woženi so z Martu Šołćic z Budyšinka, mandźelstwo wosta bjez dźěći.
Po nawróće z wójny bě wot 1947 šefredaktor Noweje doby, wot 1950 hač do wotchada na wuměnk 1969 šefredaktor Rozhlada. Skutkowaše we wjacorych čestnohamtskich zastojnstwach. Zemrě 6. julija 1990 w ródnym domje. Jeho row je w Hrodźišću.
W dwacetych lětach postaji sej Měrćin Nowak-Njechorński žiwjenski zaměr, być “moler, słužownik a wěšćer” serbskeho luda. Nimoměry płódnje tute předewzaće dopjelni. Jako tworjacy wuměłc bě sej stajił nadawk, stworić po přikładźe tamnych słowjanskich ludow serbske narodne wuměłstwo. Nawjazujo na ludowe wuměłstwo zjednoći mytologiju a folkloru z romantiskim widom na wjesne žiwjenje zašłosće. Jeho wódni mužojo, lutki, zmije a tamne postawy z bajow, powěsćow a ludowych spěwow přeswědčachu. Ze zwobraznjenjom narodnych tradicijow zwurazni zdobom narodne začuća a žedźby. Serbski lud jeho twórby zrozumi, je přijimowaše a lubowaše. Molerja z lipowym łopješkom sej česćeše jako narodneho wuměłca. W starobje sta so moler serbskeho luda moler serbskich dźěći. Jako nowinar a spisowaćel, znaty tež pod pseudonymom “Bobak”, bě woblubowany awtor. Z njeličomnymi nastawkami, reportažemi, skicami a tójšto knihami wobohaći serbske pismowstwo.
Mištersce wobknježeše serbsku rěč a wuwi swojorazny ludowy stil. Dokonješe pisać poetisce runje tak kaž ze šćipatej ironiju. “Krabat”, jeho najwuspěšniša kniha, přełoži so do wjacorych rěčow. Jeho mjeno ma trajne městno w serbskej publicistice a literaturje.
Jako přełožowar přenjese swětosławnych awtorow kaž Gorkeho, Gogola, Puškina, Čechowa a Čapeka do serbšćiny. Rusku a čěsku rěč bě sej sam přiswojił. Znajomosć tež dalšich słowjanskich rěčow swědči wo jeho hłubokim poćahu k wšemu słowjanskemu.
Jako ludowědnik zaběraše so z nałožkami a narodnymi drastami, wozjewi wjacore studije a spisa scenarije za dokumentarne filmy. Material k tomu nazběra sej wosebje w młodych lětach na mnoho pućowanjach po Łužicy.
Jako kulturnik zasadźowaše so z hłubokim přeswědčenjom za swoje serbske a słowjanske, po 1945 tež socialistiske ideale. Wojowaše za swój són wo narodnej a socialnej runoprawosći serbskeho luda.