Krótka rozprawa Rěčneho centruma WITAJ

1.         Wobsahowa struktura RCW

Download jako PDF

2.         Dźěłowe pola RCW

2.1       Wjednistwo a zarjadnistwo

Wjednistwo (nawodnica RCW, zastupowacy nawoda RCW/wotrjadnik Dolna Łužyca, wotrjadnica wuwiwanje rěče/pedagogika, wotrjadnica rěčny marketing/wědomostne dźěło, zamołwita za hospodarski wotrjad, nawodnica internata Serbskeho gymnazija Budyšin, nawodnica Delnjoserbskeho internata, wotrjadnica młodźinske socialne dźěło) zetkaja so  měsačnje. Nawodnicy internatow w Budyšinje a Choćebuzu a wotrjadnica młodźinskeho socialneho dźěła dóstanu dnjowy porjad a protokole posedźenjow wjednistwa. Wo swojim wobdźělenju na posedźenjach rozsudźa operatiwnje we wotwisnosći wot aktualnych temow. Hospodarski wotrjad je zamołwity za RCW a Domowinu. Sekretariat aktualizuje mj. dr. homepage. RCW ma homepage a facebookowe profile „Domowina WITAJ-Sprachzentrum“, „Domowina Rěcny centrum WITAJ Chóśebuz“, „WITAJ Młodźinske socialne dźěło“ a „Jozatebje“.

RCW wukonja stajnje kubłanskopolitiske dźěło w nawjedowanskej abo čłonskej funkciji a to w slědowacych gremijach:

• w kubłanskim wuběrku Domowiny
• w dźěłowej skupinje za kubłanske temy při Braniborskim ministerstwje za kubłanje, młodźinu a sport
• w kubłanskej syći Delnja Łužica
• w nadšulskej fachowej konferency serbšćiny (DŁ)
• w źěłowyma pódkupkoma za pśigótowanje ewaluacije serbskich wucbnych pórucenjow (pla LISUMa/DŁ) a za pśeźěłanje serbskego šulskego póstajenja (SWSchulV, pla MBJS/DŁ)
• we wodźenskej skupinje ke koncepciji 2plus při Sakskim statnym ministerstwje za kultus
• w serbskimaj rěčnymaj komisijomaj w Delnjej a Hornjej Łužicy
• we wuběrku młodźinskeje pomocy Budyšin
• w podwuběrku k planowanju młodźinskeje pomocy Budyšin
• w dźěłowym kruhu za holčace naležnosće wokrjesa Budyšin

Nawodnica RCW w Budyšinje a zastupowacy nawoda w Choćebuzu wudźeržujetaj nimo toho w operatiwnym dźěle stajne kontakty nošerjam pěstowarnjow, nawodam a wučerjam šulow, Sakskej kubłanskej agenturje, Sakskemu kubłanskemu institutej, Dźěłanišću za serbske kubłanske wuwiwanje Choćebuz (ABC), ministerstwam za kubłanje a wědomosć w Braniborskej a Sakskej, zapósłancam krajow a zwjazka, wokrjesnym a měšćanskim zarjadam kaž tež wědomostnym institucijam, kotrež w tu- a wukraju na polu wjacerěčnosće dźěłaja.

Fachowa přirada RCW je so 21. januara 2013 znowa załožiła. Jeje hłowny nadawk je, přistajenych RCW při fachowym wusměrjenju swojeje dźěławosće poradźować a wo prioritach za přichod rozmyslować. W njej skutkuja fachowcy a zastupjerjo kubłanišćow (pěstowarnje, šule, fachowa šula za socialnu pedagogiku). Termin zetkanja w lěće 2014 běše 13. nowember. W srjedźišću wuradźowanja steješe „Katalog kwalitatiwnych kriterijow k spěchowanju a posrědkowanju serbšćiny w dźěćacych dnjowych přebywanišćach w Sakskej“.

2.2       Publikacije

2.2.1    Stajne publikacije 2013-14

• Lutki: 7 zešiwki - přeco w delnjo- a hornjoserbskim wudaću
• Płomje: 22 wudaśow
• Płomjo: 22 wudaćow
• Serbska šula: 8 wudaćow
• 4 poskitki/pórucenja (hornjoserbski a delnjoserbski katalog wučbnych a didaktiskich materialow)

2.2.2    Informaciske materialije RCW   

• drogowańska wustajeńca „Serbska rěc - coolna wěc / Sorbisch/Wendisch - Lernen für die Zukunft“ (5 roll-ups, DŁ)
• 10 postowych kórtkow a 3 plakaty „Serbska rěc - za co? “ (DŁ)
• flyer “Informaciske pórucenja dermotne a aktualne/Informationsangebote kostenlos und aktuell” (DŁ)
• informaciska brošurka k rewitalizaciskim pšašanjam „jo! za tebje: Za pśichod ze serbskeju rěcu! Für eine Zukunft mit der wendischen Sprache!” (DŁ)
• informaciska brošurka „Serbska rěc - coolna wěc. Sorbisch/Wendisch - Lernen für die Zukunft“ (DŁ, 2. nakład)
• „Mathildźine dyrdomdejstwa“ - informaciski zešiwk za dźěći wo šeršenjach w zhromadnym dźěle ze SMUL

2.2.3    Didaktiske a wučbne materialije  

We wotrjedźe wuwiwanje rěče/pedagogika je so w lětomaj 2013/2014 cyłkownje 91 titulow nadźěłało (DŁ a HŁ) :

Jako wusahowace delnjoserbske titule po wobjimje lektorskeho dźěła a/abo po wobsahu wobhladujemy:

• Drogi licenja 3, źěłowy zešywk 
• Drogi licenja 4, źěłowy zešywk
• Dolnoserbski 1, wucbnica
• Zwucowanja 1, źěłowy zešywk
• Wótekšywaś a rozměś, wučbnica
• Zwucujom serbski 1, źěłowy zešywk
• Zwucujom serbski 2, źěłowy zešywk
• Zwucujom serbski 3, źěłowy zešywk
• Zwucujom serbski 4, źěłowy zešywk, nowowuwiće
• Dolnoserbski 2, wucbnica
• Zuki pšawje słyšaś, źěłowy zešywk
• Wu nas a hynźi, wučbnica za wěcnu wědu a serbšćinu
• Pismikowy mandala, źěłowy zešywk
• Cytańske zwučowanja, źěłowy zešywk
• Wokabelowy zešywk, źěłowy zešywk
• Grajne plany 3, wučbnica za muziku
• Wótekšywaś a rozměś 9/10, wučbnica za stawizny

Jako wusahowace hornjoserbske titule po wobjimje lektorskeho dźěła a/abo po wobsahu wobhladujemy:

• wučbny material za serbšćinu
• Naša maćeršćina 8
• Zwučujemy a pisamy 8
• Z Kitom wuknjemy 2 (za cuzu rěč)
• wučbnicy za fachowu wučbu
• Mlóč 1 (za wěcnu wědu)
• Ličenske puće 3 (za matematiku)
• Level Biologija 7
• Level Biologija 8
• Wotkrywać a rozumić 6, wučbnica stawiznow
• Trojozynk 9/10, wučbnica za hudźbu
• we wobłuku noweho rjadu za wuknjenje serbšćiny jako cuza rěč
• Wuknjemy serbsce 1, dźěłowa kniha
• Wuknjemy serbsce 1, wobrazowe karty za šulerja
• Wuknjemy serbsce 1, wobrazowe karty za wučerja
• Wuknjemy serbsce 1, wokablowy zešiwk
• Wuknjemy serbsce 1, hrajne plany
• Wuknjemy serbsce 2, dźěłowa kniha z CD
• Wuknjemy serbsce 2, Mój portfolijo
• Wuknjemy serbsce 2, wobrazowe karty za šulerja
• Wuknjemy serbsce 2, wobrazowe karty za wučerja
• Wuknjemy serbsce 3, wučbnica z CD
• Wuknjemy serbsce 3, dźěłowy zešiwk
• nadźěłanje dźěłarničkow resp. modulow
• „Wódny muž a druhe duchi“ za wuměłstwo
• „Wopisowanje předmjetow“
• „Kołowokoło kolesa“
• „Zaječk Hopl a jeho přećeljo“, wudospołnjacy čitanski material
• Wopisowanje činitosćow
• Woda – drohotny pokład
• dwurěčne materialije za předmjet wěcna wěda
• „Serbska wjes něhdy“
• „Budyšin a wokolina“
• nowy rjad terminologijow
• Terminologija za informatiku
• Terminologija za geografiju
• didaktiske hry za wučbu serbšćiny
• Wuknjemy serbsce 1, interaktiwna CD za cuzu rěč
• Serbsce lochko, CD z rěčnymi wobrotami wšědneho dnja z wotpowědnej App
• didaktiske pśedšulske materialije
• „Ptaški našeje domownje“
• „Našo śěło“

2.3       Wědomostne dźěło  

• nadźěłanje „Koncepta za sylnišu prezencu serbskeje rěče w nowych medijach“ zhromadnje ze Załožbu za serbski lud a ze Serbskim institutom, B. Brězanowa
• Forum Serbske rěčne planowanje zarjadowa Rěčny centrum WITAJ zhromadnje z Language diversity sobotu, dnja 7. septembra 2013, w Serbskim domje w Budyšinje , B. Brězanowa
• „Serbšćina online“ – próstwa wo srědki třećich na BMBF, B. Brězanowa
• rěcne a didaktiske dalejkubłanje wótkubłarjow a wótkubłarkow z hortow a źiśownjow, M. Norbergowa, G. Heyderowa
• hospitacije w źiśownjach, hortach a šulach, M. Norbergowa, G. Heyderowa
• koncepcionelny přewod a fachowy posudk na polu sorabistiki a didaktiskeho a metodiskeho natwara wučbnicoweho rjada „Naša maćeršćina“, M. Smolina
• wuwijanje pśespytowańskich nadawkow za certificěrowanje dolno- a górnoserbšćiny pó zgromadnem europskem referencnem ramiku za rěcy  (schójźeńk A1 a A2) a zestajenje wotpowědneje brošurki, M. Norbergowa a M. Smolina
• koncipowanje a organizowanje rěčnych kursow za dźěći a staršich, M. Smolina, J. Kaulfürstowa, W. Butendeichowa
• nadźěłanje a wudaće „Kataloga kwalitatiwnych kriterijow k spěchowanju a posrědkowanju serbšćiny w dźěćacych dnjowych přebywanišćach w Sakskej“, J. Kaulfürstowa
• koncipěrowanje a pśewjeźenje intensiwnego rěcnego kursa za wótkubłarki, M. Nowak, M. Norbergowa, G. Heyderowa
• koordiněrowanje a koncepcionelne pśigótowanje diskusijowego procesa k rěcnej rewitalizaciji w Dolnej Łužycy „jo! za tebje”, M. Nowak
• mentorske rozgrona ze studentami dla seminarnych źěłow: Sněženka Stankovič (HUB), Andreas Pankau (Frankfurt/M) a Laura Schötzig (BTU), M. Norbergowa
• sobudźěło we fachowej přiradźe noweje krajneje institucije „Sächsische Landesstelle für frühe nachbarsprachliche Bildung”, B. Brězanowa, J. Kaulfürstowa

přinoški: 

• B. Brězanowa. Zajim za dwu- a wjacerěčnosć dźeń a bóle přiběra. Serbska šula 2013(1)
• M. Nowak. Nastajenje napśeśiwo nadawkam kubłaństwa za rewitalizaciju dolnoserbšćiny. Serbska šula 2013(1)
• M. Norbergowa/A. Gräfowa. Mysli pó dalejkubłanju we Wětošowje. Serbska šula 2013(1)
• M. Smolina. Zwonkašulske spěchowanje čitanskeje kompetency jako klučoweje kompetency. Serbska šula 2013(2)
• B. Brězanowa. Ćěło a duša dźěsća matej so škitać. Lutki 2013(2)
• B. Brězanowa. Koncept 2plus a dźěło wodźenskeje skupiny. Serbska šula 2013(3)
• M. Nowak. Rola aktualnego šulstwa w rewitalizaciskem procesu dolnoserbskeje rěcy. Serbska šula 2013(3)
• B. Brězanowa. Dwurěčne kubłanje – prawniske a pedagogiske aspekty. Serbska šula 2014 (2)
• M. Smolina. Tworjenju preteritalnych formow we wučbje wosebitu kedźbnosć wěnować. Serbska šula 2014(1)
• M. Smolina. 2plus – wučba po šulske družiny přesahowacym koncepće dwurěčna serbsko-němska šula. Lutki 2014(1)
• M. Smolina. Zaběra z knihu „Kak je myška Pip-pip płuwać nawuknyła” Lutki 2014(2)
• J. Kaulfürstowa. Dialogiske čitanje – zhromadne wobhladowanje knižkow. Lutki 2013 (1)
• J. Kaulfürstowa. WITAJ im Kindergarten – Antworten auf oft gestellte Fragen. Lutki 2013 (1, 2, 3)
• J. Kaulfürstowa. Róla hrow za rěčne wuwiće dźěsća. Lutki 2013 (3)
• J. Kaulfürstowa. In Kindern frühzeitig Schriftbewusstsein wecken. Lutki 2013 (3)
• J. Kaulfürstowa. Standardy za serbšćinu posrědkowace a spěchowace dźěło kubłarjow a kubłarkow w dźěćacych dnjowych přebywanišćach. Serbska šula 2014 (4)
• J. Kaulfürstowa. Myty wokoło dwurěčnosće. Lutki 2014 (1, 2)
• J. Kaulfürstowa.Třeća pěstowarnja z WITAJ w Budyšinje. Lutki 2014 (2)
• M. Nowak. K trěbnosći rewitalizaciskeje koncepcije za dolnoserbsku rěc. Rozhlad 2013 (12)
• M. Nowak. Serbšćina na delnjołužiskich šulach. Sorbisch an niederlausitzer Schulen. Lutki 2014 (1)
• M. Nowak. Rewitalizacisku koncepciju za dolnoserbšćinu wuwijaś - ale kak? Serbska šula 2014 (3)
• G. Heyderowa. Wšake pśinoski za Lutki, mjazy drugim:
  Moderne Zeugnisse alter Überlieferungen (1/2013)
  Sorbische/wendische Kinderprogramme auf der Bühne (1/2014)
  Welche Bedeutung hat Theater für Kinder (1/2014)
  Ptaški w zymje (3/2014)

Wědomostne a informaciske přednoški sobudźěłaćerkow a sobudźěłaćerjow RCW w lěće 2013 a 2014 (wuběrk)   

• 20.03.2013 přednošk ke kubłanju po WITAJ na staršiskim wječorje w pěstowarni na Horach, J. Kaulfürstowa
• 11.04.2013 přednošk k serbskorěčnemu kubłanju po WITAJ a k serbskim stawiznam a kulturje Serbow jako dalekubłanje kubłarjow pěstowarnje „Geisingstraße“ w Drježdźanach, J. Kaulfürstowa
• 07.06.2013 pśednosk „Móžo šula rewitalizěrowaś dolnoserbšćinu?“ na głownej zgromaźinje Maśicy serbskeje w Chóśebuzu, M. Nowak
• 12.07. 2013 „Serbski kubłanski system“, před wučerjemi němčiny z cyłeho swěta (Interdaf-Herder-Institut), B. Brězanowa
• 10.09.2013 „Dwurěčne kubłanje dźěći w pěstowarni a šuli“, před staršimi pěstowarnje w Ćisku, M. Smolina
• 11.10. 2013 „How to support members of a minority outside of their homeland“ posterprezentacija na mjezynarodnej konferency k wjacerěčnosći w Hamburgu, B. Brězanowa
• 16.10.2013 „Dwurěčne kubłanje dźěći w pěstowarni a šuli“, před staršimi WITAJ-skupiny AWO-pěstowarnje w Strowotnej studni, M. Smolina
• 23.10. 2013 „Aktualne ćežišća dźěławosće RCW“,  před zarjadnikami Krajnoradneho zarjada Budyšin, B. Brězanowa
• 13.11. 2013 „Sorbian Education System“, přednošk w Brüsslu na forumje wo wjacerěčnosći narodnych mjeńšin „Education – a life changing experience“, B. Brězanowa
• 13.11.2013 „Sorbisch lernen in Kindertageseinrichtung und Schule. Möglichkeiten der zweisprachigen Bildung bei den Sorben in Deutschland“, přednošk před zastupjerjemi chorwatskeje mjeńšiny w Hrvatskim centarju we Wienje, M. Smolina
• 07.12. 2013 „Sprachencharta unbekannt“, pśednosk na mjazynarodnej konferency „Substanz und Praxis europäischer Sprachenrechte“ Serbskego instituta/FUEN/ Hamburgskeje uniwersity w Chóśebuzu, M. Nowak
• 15.12. 2013 „Wendische Eigendarstellungen in Schulbüchern“, pśednosk w Budyšynje na konferency Serbskego instituta „Kulturelle Diversität und gesellschaftliche Teilhabe“, M. Nowak
• 05.04. 2014 „Motivation im Fremdsprachenunterricht durch die Nutzung individueller Mehrsprachigkeit“. Französischlehrertag in Dresden, B. Brězanowa
• 18.06.2014 přednošk wo dwurěčnym kubłanju na serbskich šulach před skupinu seniorow w Budyšinje, M. Smolina
• 20.08.2014 přednošk wo dwurěčnym kubłanju na serbskich šulach před skupinu seniorow w Budyšinje, M. Smolina
• 05.11.2014 přednošk wo dźěławosći RCW před wobdźělnikami rěčneho kursa serbšćiny Wojerowskeho měšćanskeho zarjada, M. Smolina
• 20.11.2014 předstajenje koncepcije a wubranych ćežišćow „Našeje maćeršćiny 8” před fachowym kružkom serbšćinarjow w Radworju, Ma. Hrjehorjowa, M. Smolina
• 12.05.2014 přednošk ke kubłanju po WITAJ na staršiskim wječorje w pěstowarni „Baćonjace hnězdo“ w Myšecach, J. Kaulfürstowa
• 19.05.2014 přednošk „Immersives Sprachenlernen in der Kita am Beispiel von WITAJ“, dalekubłanje PONTES a RCW w Rownom, J. Kaulfürstowa
• 22.05.2014 přednošk ke kubłanju po WITAJ  za staršich a gmejnskich radźićelow w Njebjelčicach, J. Kaulfürstowa
• 17.06.2014 přednošk „Frühe Zweisprachigkeit als Chance für die Grenzregion“ na konferency „Zwei Kitas – Begegnung, Sprache, Nachbarschaft“ w Mužakowje, J. Kaulfürstowa
• 05.11.2014 přednošk ke kubłanju po WITAJ na staršiskim wječorje w pěstowarni „Pjerachowy kraj“ w Budyšinje, J. Kaulfürstowa
• pśednoski pśed komunalnymi pśistajonymi w nadawku Šule za dolnoserbsku rěc a kulturu (pśecej z późělom wó źěle a nadawkach RCW), M. Norbergowa
• pśednoski wó WITAJ-projekśe a jěsnej dwójorěcnosći na starjejšyńskich wjacorach WITAJ-kupkow, G. Heyderowa
• pśednoski wó serbskem kubłaństwje a źěła RCW kuždy semester w seminarach Pódstupimskeje uniwersity

2.4       Projektowe dźěło

RCW je 2013/2014 organizował na přikład slědowace projekty (nimo internatow)

w Delnjej Łužicy:

• stawne projekty Dolneje Łužyce ako Šula w zelenem, WITAJ-camp abo familijowy źeń, serbska BTU-rallye za 6. lětnik, projektowe dny w muzeju za 3. lětnik, źiśece źiwadłowe dny, projekty w šulach, WITAJ-camp, familijowy źeń, comicowe a wuměłske wuběźowanje
• wótzamknjone projekty Dolneje Łužyce, na pśikł. šulske projekty wo serbskej rěcy, wuběźowanje „Serbska rěc - za co? Die 10 besten Gründe Wendisch zu lernen“, intensiwny 3-mjasecny kurs za wótkubłarki, wudaśe šulskego timera 2014/15
• hyšći dalej běžece projekty Dolneje Łužyce: kórty za WITAJ-šule, fachowa póraźowarka za pśedšulski WITAJ-wobłuk
• nawjedowanje a organizacija zasajźenja maminorěcnych pomocnikow/-cow w źiśownjach ze srědkami Bramborskego ministarstwa za kubłanje, młoźinu a sport, G. Heyderowa

w Hornjej Łužicy:

• wjacednjowske a wulkoprojekty, mj. dr. swójbna schadźowanka, čitanske wubědźowanje, čitanska nóc, folklorny festiwal, swjedźeń serbskeje rěče w Radworju, dźiwadłowe dny, prózdninski camp
• serbskorěčny měsačny poskitk w štyrjoch WITAJ-skupinach
• dnjowe projekty, mj. dr. Schlingel-festiwal w Kamjenicy, zwjazkowy předčitanski dźeń, Serbski dźeń za šulerjow Radworskeje wyšeje šule we Wodowych Hendrichecach, swjedźeń serbskeje rěče na ZŠ Slepo
• sobuskutkowanje na župnych swójbnych popołdnjach w Hućinje a we Wojerecach
• wurjadny projekt w Domje biskopa Bena k temje „Dwurěčnosć je cool - wot A do Ž“ - dźědojo a wowki ze wšelakich kónčin Sakskeje wobdźělichu so tam ze swojimi wnučkami na zetkawanskich dnjach. Projekt wobsahowa tři zarjadowanja k temje „Serbja“ .
• projektowe dny ze šulerjemi we Wojerecach na Lessingowym gymnaziju, w Ralbicach, we Worklecach, w Barće, w Njeswačidle, ...
• podpěra při wuhotowanju rěčnych prózdninskich campow w Jarješku a Małych Božich Myslach (Kleinbademäusel)
• projektowe dny z němskimi šulerjemi w Drježdźanach (SMWK) a z pólskimi šulerjemi w Budyšinje
• přewod młodostneje w Swobodnym socialnym lěće kultura a zhromadne dźěło z LKJ Sakska
• dalekubłanske zarjadowanje za wučerki k dźiwadźelenju w ramiku swjedźenja serbskeje rěče w Radworju
• dźiwadłowa pěstowarnja

• wučbu wudospołnjace materialije
• karty „Kulow a Wojerecy“
• „Mój pisany předšulski zešiwk“ I a II
• DVD ze serbsce synchronizowanymi krótkofilmami
• kolenowa knižka „Mój mały ptačk“ (didaktiski material za pěstowarnje)

Za někotare projekty jo RCW pśiwabił tśeśe srědki Bramborskego ministarstwa za kubłanje, młoźinu a sport, Domowinskeje župy DŁ („Vattenfallske srědki“), Lokalnych akciskich planow pśeśiwo pšawoekstremistiskim, cuzym winikojskim a antisemitiskim tendencam města Chósebuza, wokrejsa Sprjewje-Nysy a Dubjeje-Błotow.

Młodźinske socialne dźěło w Hornjej Łužicy financuje so přewažnje ze srědkow wokrjesa Budyšin a Sakskeho statneho ministerstwa za socialne a škit konsumentow. Projekt Awareness-Raising-Tools for Language Diversity spěchowaše so přez EU.

Internatne projekty su mj. dr. byli:

2.5       Młodźinske a socialne dźěło

2.5.1    Mobilne młodźinske dźěło

Socialni dźěłaćerjo nawjazaja kontakt k młodźinje we wokrjesu Budyšin, wosebje w gmejnach Zarjadniskeho zwjazka „Při Klóšterskej wodźe“. Prawidłownje wopytuja młodźinske kluby, kliki a skupiny. Młodostnym skića pomoc a podpěru w zwisku z priwatnymi, šulskimi abo powołanskimi problemami. Socialni dźěłaćerjo  přewjedu zhromadnje z młodostnymi projekty a pletu syće mjez młodostnymi na kraju. Wažne jim je, zo móža poskitki tež w serbskej rěči přewjesć.

Projekty w lěće 2013/14 běchu na přikład:

• 48-hodźinska akcija
• Open-air-kino w ramiku folklorneho festiwala w Chrósćicach
• dźěćaca zabawa na X. mjezynarodnym folklornym festiwalu 2013
• prewentiwny projekt „Piwa, wina, palenca za dobry cocktail njetrjeba!“
• rozmołwne koła w 3 młodźinskich klubach k temje „Młodźina na kraju – moja wjeska, moje perspektiwy, mój přichod“
• młodźinska protyka 2014
• studentska kubłanska jězba do Prahi
• akcija „Budyšin wostanje pisany“
• młodźinska protyka 2015

• holčacy dźeń (zhromadna akcija nošerjow młodźinskeje pomocy we wokrjesu Budyšin)

• filmowa nóc w Hórkach
• podpěra młodźinskich klubow při załoženju swójskeho towarstwa
• rozmołwne koło w młodźinskim klubje w Chrósćicach „Młodźina a Domowina“
• informaciske zarjadowanje „Prawicarsce motiwowana namóc – kak z tym wobchadźamy?“

2.5.2    Šulske socialne dźěło

Team za šulske socialne dźěło přewodźuje šulerki a šulerjow při jich wuwiću k dorosćenemu čłowjekej. Nimo toho spěchuja so kompetency k rozrisanju swójskich a socialnych problemow a wužadanjow. Dalši nadawk je spěchowanje wuwića wosobiny. Nazhonjenja swójskich sylnosćow a słabosćow, kritiske myslenje a kreatiwne paslenje abo zaběra z aktualnymi temami tute pozitiwnje wobwliwuja. Šulske socialne dźěło wukonja so na slědowacych wyšich šulach:

Serbska wyša šula „Michał Hórnik“ Worklecy

Serbska wyša šula „Dr. Marja Grólmusec“ Radwor

Serbski šulski a zetkawanski centrum Budyšin (zakónči so w febr. 2014)

Wyša šula „Korla Awgust Kocor“ Kulow

Projekty w lěće 2013/14 běchu na přikład:

• „Holči kruh“, wobstajnje
• samozakitowanski kurs
• hajenje jutrownych nałožkow
• So wo zadźerženskich normach dorozumić
• Šulerjo a starši hromadźa za šulerjow w Mišnju (pomoc woporam powodźenja)
• naprašnik „Sei nicht klein, misch dich ein!“ (zhromadna akcija nošerjow młodźinskeje pomocy we wokrjesu Budyšin)
• pomocna akcija za wopory powodźenja w měsće Wehlen
• projekt ke kermuši
• předčitanski dźeń - cyłozwjazkowa akcija
• dźeń wotewrjenych duri na wyšej šuli „K. A. Kocor“ w Kulowje
• projekt k temje mobbing
• poskitki k zabawje w prózdninach
• šulerski seminar „Demokratija w šuli“
• Girls- & Boys-Day
• prewencija přećiwo namocy
• projektowe dny k skrućenju kompetencow za 5. lětnik
• koncentraciski trening
• dźěło ze šulerskej radu
• projekt k temje „Internet, socialne syće & co.“
• projekt k temje puberta
• projekt k serbskim přisłowam
• projekt k temje policija
• projekt k swětowemu dnjej chorosće AIDS
• projekt k powołanskej orientaciji – serbske regionalne rjemjesła

2.5.3    Swójbne kubłanje

Swójbne kubłanje wopřija podpěru a kubłanje swójbow. W projektach abo přednoškach ke kubłanskim temam maja so starši ze swójskimi hódnotami a nastajenjemi rozestajeć, swoje kubłanske kompetency wukmanjeć a rozšěrjeć a tak swoje swójbne žiwjenje wobohaćeć.

Rěčny centrum WITAJ poskićeše hač do junija 2013 maćero-dźěćacy kruh w Chrósćicach. W přichodźe integruje so swójbne kubłanje do šulskosocialneho dźěła resp. přewjedu so po potrjebje zarjadowanja a rozmołwy za staršich.

Do wobłuka swójbneho kubłanja liči tež swójbna schadźowanka w Chrósćicach. Zdobom wobdźěli so socialny team při swójbnym popołdnju w Stróži.

Młodźinske socialne dźěło přewjedźe so na zakładźe zrěčenja z wokrjesom Budyšin. Zrěčenje z wokrjesom je so hač do 31.12.2016 podlěšiło. Wot 01.01.2015 je so struktura na 3 regionalne teamy přerjadowała. Socialny team je we wšěch 3 teamach (Budyšin, Kamjenc a Wojerecy) zastupjeny.

dr. Beata Brězanowa

nawodnica Rěčneho centruma WITAJ