Při spominanju na krótko do skónčenja wójny 1945 w serbskej Łužicy padłych dwaj tysac pólskich wojakow je so předsyda Domowiny – Zwjazka Łužiskich Serbow, Dawid Statnik, w swojej narěči dźensniši štwórtk, 28.4., tež k wučbam z 2. swětoweje wójny za wobchad z ruskej nadběhowacej wójnu přećiwo Ukrainje 2022 wuprajił: „Wobhladaš-li sej zmužitosć wuswobodźerjow Łužicy lěta 1945, móžeš so aktualnych debatow w Němskej dla jenož hańbować. Kak móžemy dale cuzemu statej miliardy za surowizny kaž zemski płun płaćić, hdyž stat z našimi pjenjezami na najsurowiše wašnje hrózbne wójnske złóstnistwa skući? ”

Zdobom hódnoćeše Statnik w Chrósćicach před mnohimi hosćimi z pólskeje Delnjeje Łužicy angažement Pólskeje: „Pólski lud skića nam tuchwilu wulkotny přikład solidarity z Ukrainu. To njemóžemy zjawnje scyła dosć wuzběhnyć. Z tym měnju wězo wosebje humanitarnu pomoc, praktisku solidaritu z ćěkancami z Ukrainy. Měnju zdobom tež politisku solidaritu Pólskeje z čwělowanym susodnym ludom. ”

W Ukrainje „wojuje słowjanski lud wo swoju swobodu, wo swoju samostatnu eksistencu přećiwo njepředstajomnje surowej agresiji ruskeje armeje ”, rjekny Statnik, kiž bě hižo na prěnim wójnskim dnju ruski nadběh raznje zasudźił a tehdy zwěsći: „Za tutu wojersku agresiju njedawa žanežkuli woprawnjenje.”

Hłuboko hnuty zwěsći předsyda Domowiny w Chrósćicach: „Tući młodźi pólscy mužojo su swoje žiwjenje za to dali, zo bychmy jako Serbja žiwi być móhli. Tehdyši wšědny teror nacistiskeje diktatury je nam wšitko wzał: naše towarstwa, našu rěč w zjawnosći, samo našich duchownych. Naši fararjo dyrbjachu swoje serbske wosady wopušćić. Domowina je so přećiwo glajchšaltowanju wobarała a bu zakazana.” Potom Statnik doda: „Njezabudźmy: Mjez wuswobodźerjemi Łužicy 1945 běchu tež ukrainscy wojacy, kotřiž su žiwjenje za přichod serbskeho ludu na hrački stajili abo zhubili. To drje njeje wid ruskich politikarjow, ale žadyn lud nima prawo, stawiznopis monopolizować, tež nic stawiznopis ludow Sowjetskeho zwjazka.”

Mjez hosćimi z Pólskeje běchu nimo komunalnych politikarjow kaž Marian Popławski, prezident měšćanskeje rady Żarow, a farar Paweł Konieczny, z kotrymž su so wo měr na swěće modlili, tež ludźo, kotrychž swójbni běchu w serbskej Łužicy wojowali: Józef Lenart ze Zieloneje Góry, kotrehož wuj Jan w bojach zahiny, wuj Marcin bu zranjeny a běše žiwy hač do 2000. Jerzy Szałaj ze Żaganja dopominaše na swojeho nana Leon (1919-20215), kiž wojowaše jako pólski wojak přećiwo Wehrmachće a SS-jednotam we Łužicy. Zastupjerjo pólskich hosći dźakowachu so w hnujacych słowach za w Chrósćicach pěstowanu kulturu wopominanja a wuzběhnychu, kak tuta zhromadnosć do přichoda pokazuje.

Chróšćenjo spominaja wot 1967 z pomnikom padłych pólskich wojakow, 1980 bu na samsnym městnje, na Fulkec hórce, přidatnje monument natwarjeny. Wjesnjanosta Marko Kliman dopominaše na wosebitu zwjazanosć z pólskim ludom a napominaše, zhromadne herbstwo we wědomju žiwe dźeržeć. Na kóždym 28. aprylu wotměwa so tute wopomnjenske zarjadowanje (2020 a 2021 pandemije dla bjez hosći z Pólskeje), 20. septembra 1975 wopyta pozdźiši bamž Jan Pawoł II. jako Krakowski kardinal Karol Wojtyła městno wopominanja.

Županka Domowinskeje župy „Michał Hórnik“ Kamjenc, Diana Wowčerjowa, wuzběhny hladajo na hrózbu kóždeje wójny, kak drohotny je měr, w kotrymž bydla ludźo w regionje hižo wjele lětdźesatkow zhromadnje z pólskimi a čěskimi susodami, a skónči: „Njech nas dźensa dowěru zwjaza, zo to na přeco tak wostanje!”

Hudźbnje bu program wobrubjeny wot dźěći z Chróšćan pěstowarnje. Po naslědnych kemšach we wosadnej cyrkwi a wobjedźe we wjacezaměrowej hali „Jednota“ w Chrósćicach steješe wopominanje při wjesnym křižu w Hórkach na programje, hdźež so bywša županka Domowiny Zala Cyžowa słowa jimaše. Zakónčenje tworješe wopomnjenske zarjadowanje we Łomsku při pomniku za wot nacijow zamordowaneho pólskeho nućeneho dźěłaćerja Stanisława Błażejczuka. Na wobstejnosće tutoho njeskutka dopominaše prof. dr. Dietrich Šołta.

Fota, kotrež móžeće w zwisku z temu wólnje wužiwać:

https://domowina.blog/2022/04/28/wobrazy-spominanja-28-4-2022-na-polskich-padlych-w-chroscicach/