2018/2019

Rozprawa pomnikoweho wuběrka

Pomnikowy wuběrk Maćicy Serbskeje je gremij, w kotrymž so projekty nastupajo serbske pomniki předstaja, diskutuja a schwala. Doporučimy Załožbje za serbski lud, kotre projekty měła wona spěchować. To nastupa wobnowjenje starych kaž tež postajenje nowych pomnikow. We wuběrku dźěłaja sobu zastupjerjo z Hornjeje a Delnjeje Łužicy. Ze stron załožby skutkuje sobu John Petrik, předsydka je Trudla Malinkowa. Wuběrk je so loni dwójce zešoł – jónu w nalěću hłownje k planowanju projektow, jónu w nazymje hłownje k bilancowanju dźěławosće.

W lěće 2018 je pomnikowy wuběrk załožbje šěsć projektow k spěchowanju doporučił:

1. W lěsu sewjernje Łomska pola Njeswačidła wotkry so 28. apryla 2018 pomjatny kamjeń na městnje, hdźež běchu w lěće 1942 młodeho pólskeho dźěłaćerja Stanisława Błażejczuka zjawnje wotprawili. Tutón njeskutk bě ze znatym powědančkom Marje Kubašec „Row w serbskej holi“ do stawiznow serbskeje literatury zašoł. Pomnik postaji so w nošerstwje Njeswačanskeho Towarstwa přećelow kultury a domizny a wotkry so z trojorěčnej swjatočnosću w přitomnosći sylneje delegacije z pólskich Żar. Pomnikowy podawk bě zwjazany z wudaćom trojorěčneje knižki „Row w serbskej holi“ w LND kaž tež z wosebitej wustajeńcu w Njeswačanskim domizniskim muzeju.

2. Składnostnje 160. narodnin a 80. posmjertnin Korle Bohuwěra Šěcy je so wotkryła pomjatna tafla za njeho w Rachlowje pod Čornobohom, hdźež bě zasłužbny wučer, přirodospytnik a spisowaćel lětdźesatki skutkował. Nošer počesćenja bě Kubšiska gmejna. Ze serbskeje strony běštaj wobdźělenaj dr. Hilža Elina a dr. Ludwig Ela z Rachlowa, kotrajž so zdobom wo wudaće dwurěčneje knižki wo Šěcec swójbje a wo zestajenje wustajeńcy z mólbami Włodźiměra Šěcy postaraštaj. Poswjećenje wotmě so na předwječoru Šěcowych narodnin 25. awgusta 2018 we wobłuku wjesneho domizniskeho swjedźenja. Chór Budyšin swjatočnosć hudźbnje wobrubi.

3. Na iniciatiwu Radworčana Jana Nuka da chór „Meja“ wobnowić štyri wopomnišća za zhubjenu wjes Hronow pola Kamjenjeje, kotraž je přez powědančko Jurja Wingarja zwostała w pomjatku serbskeho luda. Restawraciske dźěła wukonješe rězbar Mikławš Dyrlich z Noweje Wjeski. Swjatočne poswjećenje wobnowjenych pomnikow wotmě so reformaciski dźeń, 31. oktobra 2018. Zdobom postaji so dwurěčna informaciska tafla wo zhubjenej wsy a jeje wopomnišćach. Chór Meja nyšpor hudźbnje wobrubi.

4. Spěchowańske towaristwo Skjarbošc z. t. postaji na nawsy w Skjarbošcu pomnik k česći zasłužbneho delnjoserbskeho wučerja a redaktora Noweho Casnika Kita Šwjele. Na podstawje pomnika steji z betona lata busta Šwjele, kotruž bě stworił wuměłc Hans-Georg Wagner. Poswjećenje wotmě so 3. nowembra 2018 a bě zwjazane z kemšemi w cyrkwi a zarjadowanjom w towarstwowym domje. Na swjatočnosći so tež potomnicy počesćeneho ze Šwjelic swójby wobdźělichu.

5. Wotrowska wosada wobsedźi dwě chorhoji serbskich towarstwow młodźencow a knježnow z dwacetych lět zašłeho lětstotka, kotrejž matej serbske napisy, serbske motiwy a serbske barby. Historisce wuznamnej chorhoji chce wosada dale wužiwać a da jej tohodla tuchwilu wěcywustojnje restawrować. Spěchowanje je so loni přizwoliło, dźěła maja so lětsa dokónčić.

6. Na próstwu Kamjenskeje župy Domowiny je so spěchowało inwentarizowanje katolskich nabožno-narodnych pomnikow w Chróšćanskej wosadźe. Dźěło je wukonjała Trudla Kuringowa. Zapisało je so loni 115 pomnikow Chróšćanskeje wosady (w Hornim Hajnku, Nowej Wjesce, Hrańcy, Wudworju, Kozarcach, Hórkach, Lejpoldźe, Hatach, Jaseńcy, Łušću, na Horach, w Nowym Łušću a Nowej Jaseńcy). Lětsa maja so dalše wsy Chróšćanskeje wosady přeslědźić. Inwentarizowanje nabožno-narodnych pomnikow po wšěch katolskich Serbach je cyłkownje na něhdźe wosom lět koncipowane.

Nimo mjenowanych šěsć projektow, kotrež so w lěće 2018 na poručenje pomnikoweho wuběrka spěchowachu, je so loni dalši zakónčił. Wobnowjene rownišća Haberlandec-Šwjelic swójby na Sewjernym pohrjebnišću w Choćebuzu bu 17. meje 2018 ze swjatočnosću při rowje a kolokwijom w Měšćanskim domje zjawnosći přepodate.

Srjedź apryla změjemy přichodne posedźenje pomnikoweho wuběrka, hdźež chcemy sej lětuše předewzaća dorěčeć. Štóž ma nastupajo serbske pomniki namjety, što móhło abo dyrbjało so něhdźe zwoprawdźić, njech so prošu na nas wobroći.

Trudla Malinkowa

Budyšin, 9.3.2019